Χριστιανικά μνημεία στην Πάρνηθα

Χριστιανικά μνημεία της Πάρνηθας

Τα αρχαία φρούρια της Πάρνηθας

    Η Αθήνα ,για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ,όπως είναι γνωστό ,αποτελούσε αυτοκρατορία και δεν νοείται αυτοκρατορία χωρίς την ύπαρξη αμυντικών έργων για την προστασία της ίδιας της έδρας της ,της πρωτεύουσας.Εάν λάβουμε υπόψη μας ,επίσης,πως όλες οι εισβολές γίνονταν από βορρά ,καθώς η Αθήνα υπερτερούσε κατά πολύ στη θάλασσα,τότε οι πύργοι και οι οχυρώσεις αποκτούν νόημα.Και δεν είναι μόνο αυτοι της Πάρνηθας -οι οχυρές θέσεις του βουνού ήταν στενά συνδεδεμένες με άλλα κάστρα στα δυτικά και βόρεια της Πάρνηθας ,στην Πάστρα ,ή προς το όρος Αιγάλεω ,που συντελούσαν στην αποτελεσματική αμυντική προστασία ολόκληρου του λεκανοπεδίου.
    Σε όλη την Πάρνηθα έχουν εντοπιστεί τα ερείπια 11 οχυρών θέσεων .Έτσι από αρχαιολογικής άποψης ,η Πάρνηθα παρουσιάζει ενδιαφέρον για λατρευτικούς και κυρίως στρατιωτικούς λόγους.
   Τα φρούρια και οι πύργοι- παρατηρητήρια είναι κτισμένα σε υψώματα για τον έλεγχο της περιοχής από απόσταση.Διέθεταν μεταξύ τους οπτική επαφή και επικοινωνούσαν με φωτιές και οπτικά σήματα.Ετσι ,ελέγχονταν οι λίγες προσβάσεις από την Βοιωτία.Μία από αυτές ήταν το οροπέδιο των Σκούρτων ,όπου διασταυρώνονταν τα περάσματα-μονοπάτια από το λεκανοπέδιο ,και το Θριάσιο πεδίο ,στα νότια ,με την Θήβα και τους Δελφούς.
   Από Αθήνα προς Σκούρτα ,στέκει στην περιοχή της Φυλής ,το πλέον καλοδιατηρημένο κάστρο της περιοχής που σήμερα ονομάζουμε "το φρούριο της Φυλής",χτισμένο τον 4ο π.χ. Το φρούριο που φέρει επτά πύργους ,αρχικώς κτισμένο από τους Σπαρτιάτες για τον αποκλεισμό των Αθηναίων ,ανακαινίσθηκε από τους δεύτερους μετά την ήττα τους κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο.
   Άλλα δύο ερείπια κάστρων κοντά σε αυτό και συγκεκριμένα στο βουνό της Φυλής και στην Πέτρα Θοδώρα ,τονίζουν τη σπουδαιότητα φύλαξης του περάσματος.Τη διαδρομή από Θριάσιο προς Σκούρτα φύλαγαν τα κάστρα "Χτήριο" ,"Κορορέμι" και βορειότερα το φρούριο του " Κορινού".
   Το κάστρο του Λιμικού είναι ένα ακόμα σημαντικο φρούριο της Πάρνηθας,το σημαντικότερο όμως φρούριο της Παρνηθας είναι αυτό της Δεκέλειας.Η σπουδαιότητά του λόγω της πλεονεκτικής θέσης του έμελλε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ήττα των Αθηνών λίγο πριν το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου.΄Οπως μαθαίνουμε από τον Θουκυδίδη ,το 413 π.Χ ο βασιλιάς της Σπάρτης οχυρώνει την Δεκέλεια που απέχει από την Αθήνα περίπου 120 στάδια .Ετσι τους στερεί την ύπαιθρο και κατ επέκταση την παραγωγή γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων.Διακόπηκε ,έτσι,η επαφή με την Εύβοια τα προϊόντα της οποίας στο εξής έπρεπε να έρχοντα από την θάλασσα ,με τα αθηναϊκά πλοία να περιπλέουν το Σούνιο.Εντέλει,τα πλοία των Αθηναίων έφτασαν μέχρι τον Ελλήσποντο για την εύρεση τροφίμων.Το αποτέλεσμα ήταν έλλειψη αγαθών και αύξηση τιμών.Επίσης η φρουρά της Αθήνας καταπονήθηκε από την επίπονη φρούρηση των τειχών της πόλης και του Πειραιά.Το ιππικό εξασθένησε από τις συνεχείς επιδρομές ,τα μεταλλεία του Λαυριου θα κλείσουν και οι δούλοι θα προσχωρήσουν στη σπαρτιατική δύναμη.Η Δεκέλεια ,κατ ΄αυτόν τον τρόπο,θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αποδυνάμωση της αθηναϊκής ηγεμονίας και στην ήττα των Αθηναίων.
πηγή:Δημήτρης Σωτηράκης - Πάρνηθα ( από την σειρά Περιηγήσεις)

Το Φρούριο της Φυλής ΑΡΓΥΡΗΣ

Πάρνηθα:Λατρευτικός τόπος στην αρχαιότητα

Κατά την αρχαιότητα, σύμφωνα με ιστορικές πληροφορίες, η Πάρνηθα δεν ήταν απάτητο βουνό. Οι φρουροί που περιπολούσαν, οι κυνηγοί που απολάμβαναν τα θηράματά της, οι λάτρεις του Δία και του Θεού των Δασών (του Πάνα), αλλά και οι "ανθρακείς" των περιοχών Φυλής και Αχαρνών, σίγουρα την είχαν κατακτήσει.
Η oνομασία της έχει συγγενή ρίζα με τον Πάρνωνα και τον Παρνασσό. Για πρώτη φορά εμφανίζεται σε κείμενο του κωμικού Αντιφάνη κατά τον 4° π.Χ. αιώνα, όπου αναφέρεται ως Πάρνης.
Πλήθος ιστορικές μαρτυρίες και αρχαιολογικά ευρήματα οδηγούν σε ασφαλή συμπεράσματα ότι κατοικούνταν και ήταν πολυσύχναστη από τους Μυκηναϊκούς ακόμα χρόνους.
Κατά την αρχαιότητα υπήρχαν αρκετοί δήμοι και οικισμοί γύρω από την Πάρνηθα, όπως της Αιθαλίας, των Μελαινών, της Φυλής, της Κρωπιάς, των Χαστιέων, των Αχαρνών, των Παιονιδών, της Δεκέλειας, των Αφιδνών, της Σφενδάλης κ.α. Πάνω στην Πάρνηθα υπήρχαν και μικροί αγροτικοί οικισμοί, στη Φυλή, στο Μπόρσι, στο Παλιοχώρι Ρουμάνι, στην Κούμπουλα κ.α.
Ο Παυσανίας αναφέρει ότι στην Πάρνηθα (αόριστα) υπήρχε χάλκινο άγαλμα του Παρνήθιου Δία και βωμός του Σημαλέου Δία. Για το άγαλμα του Δία έχουν γίνει πάρα πολλές υποθέσεις, όπως και στην περίπτωση των αγαλμάτων της Αθηνάς στην Πεντέλη και του Δία στον Υμηττό, γιατί δε βρέθηκαν καθόλου ίχνη τους. O βωμός του Σημαλέου Δία πιστεύεται ότι ήταν στο Άρμα, όπου βρέθηκαν και πολλά θραύσματα κεραμιδιών.
Επειδή το Άρμα είναι ορατό από την Ακρόπολη και την Πνύκα, οι ειδικοί ερμηνευτές των θελήσεων του Δία, οι Πυθαϊστές, παρατηρούσαν, επί τρεις ημέρες και νύκτες κάθε μήνα και για ένα τρίμηνο, την κορυφή του για να διακρίνουν χαρακτηριστικά καιρικά σημεία (π.χ. αστραπή) ώστε ν' αρχίσουν το ξεκίνημα της Πυθαίδος, δηλαδή το ξεκίνημα της πομπής για τους Δελφούς.
Στην Πάρνηθα υπήρχε επίσης, κατά τον Παυσανία, και άλλος βωμός του Δία που τον λάτρευαν οι Αθηναίοι άλλοτε σαν όμβριο (γιατί ρύθμιζε τις βροχές) και άλλοτε σαν απήμιο (γιατί απομάκρυνε τα κακά).
Η Πάρνηθα είχε τα περισσότερα αρχαία φρούρια και πύργους απ' όλα τα ελληνικά βουνά.
Η σπουδαιότητα της Πάρνηθας είναι φανερή από τη θέση που κατέχει ως προπύργιο της Αττικής από βόρειες επιθέσεις. Έτσι, μαζί με τα συνεχόμενα βουνά Πατέρας και Κιθαιρώνας, αποτελεί ένα φυσικό τείχος μήκους 60 χιλ., που αρχίζει από τον Ευβοϊκό Κόλπο και καταλήγει στον κόλπο των Μεγάρων.
Κατά τους ιστορικούς χρόνους, αλλά και παλαιότερα, η Πάρνηθα ήταν αρκετά οχυρωμένη με φρούρια και πύργους που μετέδιδαν με φωτεινά σήματα στρατιωτικές πληροφορίες.
Αξιόλογα φρούρια ήταν της Πάνακτου, της Φυλής, του Κατσιμιδίου και της Δεκέλειας, για τα οποία γίνεται λόγος σε ιστορικές αφηγήσεις και γεγονότα. Επίσης ως οχυρωμένες θέσεις και πύργοι εμφανίζονται το Λειψίδριο, και ο πύργος του Λοιμικού
Έτσι, η Πάρνηθα εμφανίζεται ως το πιο οχυρωμένο βουνό της αρχαίας Ελλάδας.
Στη Δεκέλεια ήταν και ο τάφος του αρχαίου τραγικού ποιητή Σοφοκλή, ο οποίος κατάγονταν από εκεί και ζήτησε να τον θάψουν, όπως και έγινε, κοντό στο δρόμο που οδηγούσε από την Αθήνα στη Δεκέλεια. Πάνω στο τάφο του οι Αθηναίοι έστησαν χάλκινο χελιδόνι σε ανάμνηση της γλυκιάς του ποίησης. Τέλος, αρχαίοι οικισμοί εντοπίστηκαν κοντά στην πηγή Ρουμάνι (Βυζαντινός) στη Θέση Μπόρσι, στο Παληοχώρι και στη Θέση Χάνι Κοκίνη. Ακόμα, υπάρχουν ευρήματα αρχαίων υδραγωγείων στα ρέματα Γκούρας και Θοδώρας και λείψανα αρχαίου τείχους μεταξύ των κορφών Κυράς και Κεραμιδίου.

Πηγή:Ν.Νέζη "Τα βουνά της Αττικής"

H Πάρνηθα

 Οι συμμαθήτριές μας Αναστασία και Θεοδώρα Μ, σκαρώσανε κάποιους στίχους για την Πάρνηθα :

Τώρα που η Πάρνηθα έχει πολλά χιόνια

Θα ΄ναι ωραία μια βολτίτσα εκεί πέρα στο χιονιά

Που όλα είναι κάτασπρα  από τα  χιόνια

Και αν και έχει λίγο  κρύο θα περάσουμε καλά

Και κρύο να έχει τι πειράζει

Και πάλι όλα είναι καλά

Στο καταφύγιο του Μπάφι

 θα πάμε

Και θα καθόμαστε όλοι μαζί 

Διπλά στη φωτιά

 να ζεσταθούμε  λιγάκι  και εμείς

γιατί κάνει κρύο

Λιγάκι να ξεκουραστούμε

Και παλι αύριο θα παμε παιδια

Επίσης η Αναστασία εφτιαξε αυτό το κείμενο σε power point που ανακεφαλαιώνει όλα τα σημαντικά σημεία της γεωμορφολογίας της Πάρνηθας.

ΟΙ ΣΠΗΛΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΝΗΘΑΣ αναστασια γ.

Σπήλαιο Πανός

Στην Πάρνηθα υπάρχει  λατρευτικό σπήλαιο, που βρίσκεται σε υψ. 620 μ., στην άγρια χαράδρα - φαράγγι της Γκούρας και στην ανατολική της πλαγιά κοντά στήν τοποθεσία Μεσονύχτι. Το σπήλαιο αυτό, το γνωστό σπήλαιο Πανός ή ’ντρο Πανός, λεγόταν κατά την αρχαιότητα και Νυμφαίο, γιατί λατρεύονταν μαζί με τον Πάνα και οι Νύμφες. Κατά τη συστηματική αρχαιολογική έρευνα που έκανε το 1900 ο καθηγητής Σκιάς βρέθηκαν στο εσωτερικό του, εκτός από θραύσματα προϊστορικών λατρευτικών αγγείων και πάρα πολλά λυχνάρια και πήλινα ειδώλια. Το σπήλαιο έχει, επίσης, την ονομασία Λυχνοσπηλιά, γιατί εκεί βρέθηκαν πολλά λυχνάρια. Έχει δύο θαλάμους με συνολικό μήκος 80 περίπου μέτρα και ύψος 4-10 μ.
Στο σπήλαιο του Πανός διαδραματίζεται και η κωμωδία «Δύσκολος» του εξοχότερου ποιητή της νέας αττικής κωμωδίας Μένανδρου .
Απέναντι από το σπήλαιο Πανός, υπάρχουν 2 ακόμα σπήλαια, σύμφωνα με το βιβλίο του σπηλαιολόγου Νίκου Λελούδα (Εξερευνώντας την υπόγεια Ελλάδα: Τα σπήλαια - Μύθοι και πραγματικότητα),
Εκτός από την άσκηση σπηλαιολατρείας που εμφανίστηκε στην αρχαιότητα (Σπήλαιο Πάνα), μια εντοιχισμένη πλάκα στο μοναστήρι Κλειστών αναφέρεται σε άγνωστη αγωνιστική γιορτή.
( Πηγή:"Βουνά της Αττικής"- Νίκος Νέζης)

Οι φωτογραφίες προέρχονται από ένα πολύ αξιόλογο blog φυσιολατρών εκεί θα δείτε ακόμα περισσότερες  http://fysiolatres.blogspot.com/2010/05/blog-post_10.html

Η λίμνη Κιθάρα

Η λίμνη Κιθάρα ή λίμνη Μπελέτσι είναι μία μικρή λίμνη που βρίσκεται σε υψόμετρο 600 μέτρων περίπου στις ανατολικές πλαγιές τις Πάρνηθας, στην περιοχή Ιπποκράτειος Πολιτεία της κοινότητας Αφιδνών, νοτιοδυτικά της κορυφής Μπελέτσι. Πρόκειται για τεχνητή λίμνη η οποία δημιουργήθηκε πριν τριάντα περίπου χρόνια, όταν η διάνοιξη ενός δασικού δρόμου για τη σύνδεση του Αγ. Μερκουρίου με τις Αφίδνες (Κιούρκα) έφραξε την διέλευση των νερών που ανάβλυζαν από τις πηγές τις Κιθάρας, με αποτέλεσμα το σχηματισμό της λίμνης. Η λίμνη έχει μέγιστη διάμετρο 150 μέτρα περίπου και μέγιστο βάθος 4 μέτρα.                    Σήμερα αποτελεί σημαντικό υδροβιότοπο της περιοχής καθώς συναντώνται αποδημητικά πουλιά και ψάρια, κυρίως κυπρίνοι. Η λίμνη τα τελευταία χρόνια σταδιακά περικυκλώνεται από σπίτια καθώς γύρω της επεκτείνεται ο οικισμός της Αγίας Τριάδας, καταστρέφοντας το πυκνό πευκοδάσος της γύρω περιοχής.

Τις πληροφορίες τις έφερε η Σταυρούλα Α. ( πηγή Βικιπαίδεια)